van Aalst Arbo Advies
Sterk in gezond werk
Ski of schaatsongeval. Moet de baas doorbetalen?
Ski of schaatsongeval. Moet de baas doorbetalen?
AMSTERDAM - 09-01-2010 Werknemers moeten extra oppassen als zij door roekeloos gedrag arbeidsongeschikt worden.
Formule-1 coureur Michael Schumacher mocht op een gegeven moment van zijn werkgever Ferrari niet meer op lange latten van de piste af, ondanks dat dit een traditie was van Ferrari-coureurs bij aanvang van het nieuwe jaar. Er lijkt zich echter inmiddels een trend af te tekenen waarbij roekeloos gedrag van gewone werknemers ook bestraft wordt, door een gehele of gedeeltelijke onthouding van het loon bij arbeidsongeschiktheid.
Onlangs bepaalde de kantonrechter in Sittard dat een werknemer, die arbeidsongeschikt is geraakt door bewust roekeloos gedrag, geen recht heeft op loon.
Het gaat in deze zaak om een vlieginstructeur die tijdens een conflict met zijn baas compleet door het lint gaat. Uit frustratie slaat hij met zijn hand zo hard tegen een muur dat hij hierdoor zijn middenhandsbeentje breekt. Hij raakt hierdoor volledig arbeidsongeschikt.
De werkgever - die normaalgesproken bij ziekte het loon moet doorbetalen - stopt de loonbetaling. Hij stelt dat de instructeur bewust roekeloos handelde en daardoor geen aanspraak meer zou kunnen maken op doorbetaling van zijn loon. De wet was op dit punt echter altijd heel duidelijk en heel strikt: alleen als een werknemer zijn arbeidsongeschiktheid opzettelijk veroorzaakt, heeft hij geen recht op loon. De kantonrechter in Sittard kwam echter met een opvallende uitspraak. Volgens deze rechter is 'niet uit te sluiten dat V. bewust roekeloos heeft gehandeld door met zijn hand tegen de muur te slaan'. Op grond hiervan heeft de werkgever terecht (tijdelijk) de loonbetalingen stopgezet.
Wintersport
''Als rechters 'genoegen nemen' met bewust roekeloos gedrag van werknemers als criterium voor het recht op doorbetaling van loon, dan komen veel meer situaties in de risicosfeer van de werknemer te liggen. Wat te denken van de werknemer die zonder helm gaat skiën in een gebied waar een helm verplicht is?'' zegt arbeidsrechtadvocaat Maarten van Gelderen.
U kunt dus beter het zeker voor het onzekere nemen, en voldoende voorzorg nemen om aan te tonen dat u niet bewust roekeloos bezig bent geweest, hetzij op de skipiste, hetzij op de ijsbaan.
De regels
Een werkgever is verplicht een arbeidsongeschikte werknemer 70% van zijn loon door te betalen gedurende de eerste 2 jaar van zijn ziekte (in het eerste jaar moet het bedrag aan loon daarnaast boven het minimumloon liggen). Er staat in veel cao's zelfs dat de werknemer in het eerste jaar van zijn ziekte zijn volledige loon krijgt doorbetaald. De werkgevers en werknemersorganisaties kunnen in een cao ook voorwaarden verbinden aan de 'extra' of 'bovenwettelijke' loondoorbetalingsplicht.
Trend
De vlieginstructeur was overigens niet de eerste uitspraak van een rechter die de wettelijke regels rondom loondoorbetaling bij ziekte lijkt op te rekken. Eerder oordeelde de kantonrechter in Tilburg dat een dronken motorrijder die een ongeval veroorzaakt had, slechts recht had op een deel van zijn loon. En in 2008 deed de Hoge Raad uitspraak over een vrachtwagenchauffeur wiens baas een deel van zijn loon inhield, omdat de werknemer al voor de zoveelste keer geblesseerd raakte door het zaalvoetbal. In plaats van 100 procent doorbetaling, kreeg de werknemer 70 procent.
''De essentie van deze uitspraken worden vaak verkeerd begrepen'', stelde mr. Emilie van der Lans van het Amsterdamse advocatenkantoor Van der Steenhoven advocaten destijds in de Telegraaf. "In de wet staat namelijk dat je als werkgever bij ziekte 70 procent van het loon moet doorbetalen, en niet 100 procent, zoals vaak wordt gedacht (artikel 7:629 BW). In de meeste cao's staat echter dat een werknemer bij ziekte het volledige loon krijgt doorbetaald, in ieder geval in de eerste 52 weken."
In de zaak van de voetballende vrachtwagenchauffeur betrof het een specifieke cao-bepaling waarin stond dat een werknemer zijn volledige loon zou krijgen doorbetaald tijdens het eerste jaar van arbeidsongeschiktheid, tenzij de arbeidsongeschiktheid door zijn schuld of toedoen was ontstaan. In dat geval had de werknemer recht op 70 procent van zijn loon. De Hoge Raad oordeelde dat de chauffeur, die opnieuw en ondanks waarschuwingen een zaalvoetbalblessure had opgelopen, door zijn schuld of toedoen arbeidsongeschikt was en dat de werkgever dus in zijn recht stond door slechts 70 procent loon door te betalen. "Minder vreemd dan veel mensen denken. Het mocht altijd al, en staat in de wet. Werkgevers maakten hier weinig gebruik van, omdat vakbonden meestal een loondoorbetaling van 100 procent hebben uitonderhandeld, zonder voorwaarden", aldus mr. Van der Lans.
De crux was volgens haar dat de uitspraak komt op een moment dat veel werkgevers kritiek hebben op de loondoorbetalingsplicht. "Werkgevers zijn steeds meer geneigd zich te bemoeien met de in hun ogen onverantwoorde levensstijl van hun werknemers, omdat de loondoorbetalingsplicht bij ziekte als onredelijk wordt ervaren."